Op(ge)vangen: Werken aan toegankelijkheid voor maatschappelijk kwetsbare gezinnen in de kinderopvang in een nieuwe decretale context

In het praktijkgericht wetenschappelijk onderzoeksproject ‘Op(ge)vangen’ werden de modaliteiten van toegankelijkheid tot kinderopvang voor maatschappelijk kwetsbare gezinnen binnen deze nieuwe regelgeving tegen het licht gehouden. Drie groepen participanten namen deel aan dit actieonderzoek op basis van hun bereidwilligheid en betrokkenheid: leidinggevenden uit groepsopvang via repetitieve focusgroepen; onthaalouders en hun dienstverantwoordelijken via semigestructureerde interviews en tenslotte experten uit wetenschappelijke wereld, middenveld en beleid via semigestructureerde interviews.

De analyse gaf zicht op drie belangrijke spanningsvelden waarbinnen de professional in de kinderopvang zich beweegt. Het eerste veld is dit van de interpersoonlijke relatie tussen de maatschappelijk kwetsbare ouder als opvangvrager en de professional als organisator van opvang: het ‘ik en jij’. Een basisattitude van ‘erkenning’ van de maatschappelijk kwetsbare ouder die zich vertaalt naar een gericht positionering en communicatie en naar een aangepast pedagogisch beleid, blijft onderliggend het belangrijkste kenmerk van een werkbare relatie. 
Het tweede veld waarbinnen professionals zich bewegen is dit van het intern beleid: het ‘wij’. Hier bevindt zich ook de discretionaire ruimte: de ruimte waarbinnen de professional beslissingen kan nemen over de concrete invulling van de regelgeving in zijn voorziening.
Het derde veld is dit van het extern beleid, de samenwerking met andere opvangvoorzieningen en organisaties die werken met jonge gezinnen: het ‘wij en zij’. De professional in de kinderopvang wordt een ‘sociale coach’ in het netwerk van lokale diensten.