Creatieve Therapie in actie: een bezoek aan Atelier Bloos

Hoe verliep jouw pad naar beeldend therapeut?

Liesbet: “Creativiteit kreeg ik met de paplepel mee. We leerden thuis om vooral zelf iets te maken in plaats van te kopen. Ik ging al vroeg naar de kunstacademie en speelde daarnaast ook muziek. Maar muziek is een medium voor mezelf. Beeldende kunst geeft me een meer comfortabel gevoel. Het is ook een stiller medium. Op het einde van mijn secundair onderwijs wilde ik een richting volgen met een combinatie tussen het sociale in de zorg en creativiteit. Die mix vond ik bij de Bachelor Ergotherapie. Maar ik bleef voor het creatieve luik een beetje op mijn honger zitten. Ik wilde meer. Zo kwam ik terecht bij de Banaba Creatieve Therapie. Niet alleen het creatieve sprak me hierin aan, ook het luik psychoanalyse. Er spelen altijd heel wat bewuste en onbewuste processen. Ik kijk graag naar het ruimer geheel, voorbij het DSM-diagnosekader. Zo zie je een mens, los van zijn diagnose, zo puur mogelijk in zijn omgeving.”

Hoe is ‘Atelier Bloos’ ontstaan?

Liesbet: “Ik werkte als creatief therapeut in een ziekenhuis waar ik tegen de grenzen van het systeem aanliep. Dat deed me beslissen om dichter bij mezelf te blijven en m’n eigen weg te gaan. Ik startte deeltijds als zelfstandig creatief therapeut voor 3house. Daarnaast ontwierp ik zelf ook troostcadeautjes die ik niet in de winkel vond. Zo ontwikkelde ik onder andere een collectie troostkaarten die ik op de markt wilde brengen. Zo is ‘Atelier Bloos’ geboren. Die troostkaarten vind je terug op mijn website. Op sommige troostkaarten staat een kort tekstje voor wie zelf geen woorden heeft. Op mijn website vind je ook suggestiezinnen terug. Binnenkort vind je er trouwens ook een kerstcollectie, te sturen als kerstkaart of troostkaart. Want hoe vier je kerst als je iemand moet missen?”

Wat doet ‘Atelier Bloos’ nog meer?

Na de kaarten wilde ik absoluut verder met het troostconcept. Iets met een houvast, iets om letterlijk vast te pakken of te knuffelen. Zo maakte ik bijvoorbeeld troostdruppels die niet alleen troost geven maar ook een gespreksopener kunnen zijn. Hij past ook makkelijk in je broek- of vestzak. Ondertussen ontwerp ik ook persoonlijke cadeaus, in opdracht. Ik luister eerst naar het verhaal van de cliënt. Pas daarna start de creatieve therapie. Cliënten moeten zelf helemaal niet creatief zijn. Mijn werk rond rouw, verlies en troost is nog in volle evolutie. Ik blijf zoeken naar en evolueren in hoe ik mijn creativiteit steeds efficiënter, beter, gepaster kan inzetten voor mensen die te maken krijgen met verlies. Enerzijds creëer ik zelf iets (het creatieproces gebeurt altijd in samenwerking), maar stilaan wil ik ook cliënten zelf iets laten maken. Zo beleven ook zij deze unieke en intense ervaring. Het ‘maken’ als deel van het rouwproces.”

Vanwaar de naam ‘Atelier Bloos’?

Liesbet: “Meerdere factoren speelden mee. Atelier verwijst naar handwerk, iets wat authentiek is. ‘Bloos’ staat voor het ingetogen karakter van wat ik doe en wie ik ben, geen tafelspringer. Daarvoor zijn de verhalen te broos. Er schuilen ook heel wat emoties achter het werkwoord blozen.”

Hoe merk je dat je impact hebt op de levenskwaliteit van jouw cliënt?

Liesbet: “Uit hun dankbaarheid. Ik wil de handen zijn voor het maken van het – soms nog vage – idee dat zij in gedachten hebben. Soms zijn dat ook heel kleine dingen. Zo was er iemand die op een persoonlijke manier afscheid wou nemen van haar basketbalploeg. Na haar verhaal maakte ik van een oude basketbal een bloempot. Nu bloeit er iets nieuws op wat geweest is.”

Wat maakt jouw job zo bijzonder?

Liesbet: “Ik kan mensen iets geven wat ze zonder mij niet zouden vinden. Ik vul geen leegte, maar ik geef wel kleur aan het grijze, het rauwe van rouw. Rouw doet pijn maar kan op die manier ook ‘mooi’ zijn. Ik leer mijn cliënt hiernaar te kijken. Een kind dat pijn heeft, troost je. Iemand die huilt van binnenuit, heeft ook nood aan troost. Anders word je harder en harder of ga je kapot. Door echt maatwerk te leveren, leer ik heel veel technieken kennen. Ik ga op zoek naar materialen en technieken die passen bij het proces van mijn cliënt, bij hun specifieke verhaal. Ik ga op onderzoek, test uit om zo tot het mooiste en meest gepaste troostwerk te komen.”

Wat is jouw warmste herinnering?

Liesbet: “Een weduwe zocht troost na het overlijden van haar echtgenoot. Een man die helaas veel te vroeg en vrij plots afscheid moest nemen van het leven. Voor de uitwerking kreeg ik carte blanche. Omdat hij bij collega's – zelfs internationaal – gekend was als de ‘dino’ binnen zijn vakgebied, moest het wel een Ophtalmosaurus Rex worden. Hij moest ook zeker lief zijn, een gezellig buikje hebben, misschien zelfs zijn bril. We hielden herinneringen levend, verwerkten ze in haar koestertroost."

"In de creatie van dit werk met papier-maché dat ik maakte van zijn dossiers, ontdekte ik heel wat gelijkenissen met een rouwproces. Wat ik voelde tijdens het maken, kreeg woorden, woorden vormden zinnen, zinnen vulden zich met betekenis. Pijnlijke ijzeren pinnen, verwarring en chaos, angst, toch doorzetten, liefde en geduld, afstand nemen, verbinden, proberen – mislukken – opnieuw proberen, blijven zoeken … Het creatieproces komt dan dicht bij het rouwproces. Ik mocht doen wat ik graag doe, doen waar ik goed in ben. Ik mocht luisteren. Ik mocht maken. Ik mocht troosten."

"Een andere vraag die me sterk bijbleef was het verzoek om een geboortecadeau te maken: “We weten niet goed wat, maar het moet iets bijzonders zijn.” Het cadeau was voor een meisje dat op een zondag in de vroege avond geboren werd. Het was diezelfde zondag dat haar opa in de ochtend stierf. Ik maakte een lampenkap van papier-maché in de vorm van een bloem. Rond de bloem fladderen twee vlinders. Eentje voor de opa, eentje voor het meisje. Want heel waarschijnlijk kwamen ze ergens onderweg, tussen leven en dood, elkaar tegen.”

Hoe kijk jij terug op de Bachelor Ergotherapie en Banaba Creatieve Therapie?

Liesbet: “De Bachelor Ergotherapie was me op het lijf geschreven, maar ik bleef op mijn honger zitten voor het creatieve luik. De Banaba Creatieve Therapie kwam hier uitstekend aan tegemoet. Door de combinatie met mijn job, gezin en kinderen heb ik deze studies gespreid over vijf jaren. Een heel boeiende, verrijkende opleiding.”

Tot slot: hoe zie jij de toekomst van de creatieve therapie?

Liesbet: “Op persoonlijk vlak zou ik nog graag een rouwgroep opstarten. Dat project ben ik nu volop aan het uitwerken. Op maatschappelijk vlak hoop ik dat de overheid creatieve therapie ook erkent, zodat cliënten recht hebben op een terugbetaling. Er moet nog meer ruimte komen in organisaties en instellingen om élk medium van de creatieve therapie een plaats te geven. Ook scholen kunnen met creatieve therapie beter inzetten op het leren omgaan met emoties. Kunstenaar Banksy vat het mooi samen: ‘If you could say it in words, there would be no reason to paint.’ Creatieve therapie zou geen ‘ontdekking’ meer mogen zijn, maar een evidentie zoals gesprekstherapie.”