Diversiteit en inclusie in het onderwijs
Onderzoeksthema
Kinderen en jongeren verschillen op zoveel vlakken, dit in mogelijkheden, geslacht en gender. Ze hebben verschillende achtergronden op sociaal en cultureel vlak. Die zaken bepalen hoeveel kansen ze krijgen op school en in de maatschappij. Leerkrachten en andere professionals voelen zich niet altijd bekwaam om met al die verschillen in hun groep om te gaan. Dit onderzoek bekijkt wat nodig is voor een positieve kijk op diversiteit en voor een optimale ondersteuning van de klaspraktijk, mét aandacht voor het perspectief van leerlingen en ouders. Op die manier dragen we bij aan een gelijkwaardige participatie van alle leerlingen en aan een leeromgeving waarin iedereen zich goed voelt en tot leren kan komen.
Samen naar kwaliteitsvol onderwijs voor iedereen
Wat onderzoeken wij en voor wie?
De samenleving kenmerkt zich door heel wat diversiteit. Leerlingen hebben uiteenlopende etnisch-culturele, socio-economische en religieuze achtergronden. Die bepalen je onderwijskansen, maatschappelijke positie en de mate waarin je te maken krijgt met discriminatie en achterstelling.
Kinderen en ouders ervaren dat de school niet altijd een antwoord biedt op hun noden. Leerkrachten voelen zich vaak onvoldoende bekwaam om alle kinderen en jongeren kwaliteitsvol onderwijs aan te bieden. De begeleiding op school en in de hulpverlening kan hen ook niet altijd goed ondersteunen. De communicatie over leerlingen en ouders is bovendien niet altijd even diversiteitssensitief.
Dit onderzoeksprogramma ondersteunt leerkrachten en andere (onderwijs)professionals om beter om te gaan met verschillen in de klas en op school. Omdat uitsluiting en discriminatie soms onbedoeld binnensluipen, werken we de barrières weg die ieders gelijkwaardige participatie verhinderen.
Gewenst resultaat
Dit programma laat leerkrachten en andere onderwijsprofessionals de meerwaarde van diversiteit zien en doet inclusie effectief werken.
Onderzoekslijnen
De maatschappelijke uitdagingen in de superdiverse samenleving zijn complex. Ook de problemen om alle kinderen kwaliteitsvol onderwijs te bieden, leiden tot vragen bij studenten, mentoren, directies en andere werkveldpartners. Arteveldehogeschool benut de kennis en materialen vanuit eerdere onderzoeken en bestudeert diepgaander welke drempels de toepassing ervan in de weg staan. Met een betere kennisdoorstroming naar het brede onderwijswerkveld willen we dat ons onderzoek meer impact krijgt, zowel in Vlaanderen als internationaal.
Diversiteitssensitieve cultuur en inclusieve kijk
Het onderwijs in Vlaanderen vertrekt volgens ‘De Genereuzen’ nog te vaak van het idee dat aangepast onderwijs beter is voor kinderen met een beperking en dat het niveau in het gewoon onderwijs daardoor verzekerd blijft. Samen met Docenten voor Inclusie onderzoeken we hoe het project ‘Onwijs Onderwijs’ de komende 4 jaar bijdraagt aan onderwijs waar elk kind welkom is, zich maximaal kan ontwikkelen, kennis opdoet en leert omgaan met een diverse mix van klasgenoten. We willen specifiek weten wat er bijdraagt aan een positieve kijk op inclusie en aan een cultuur die diversiteit als een kracht ziet, niet als een probleem.
Inclusieve klaspraktijk en diversiteitssensitief communiceren
Tijdens eerdere onderzoeksprojecten over diversiteit zagen we dat leerkrachten en andere (onderwijs)professionals zich vaak onvoldoende bekwaam voelen om alle aspecten van diversiteit in de praktijk te beantwoorden en er hun aanpak op af te stemmen. Wij ontwikkelden de voorbije jaren veel knowhow, professionalisering en ondersteunend materiaal om dat bekwaamheidsgevoel te verhogen. Maar onderwijsprofessionals vinden niet vlot hun weg naar het materiaal. In het pilootproject Flexio ontwikkelden we een overzichtspagina die resultaten uit eerdere projecten en bijscholingen over diversiteit en inclusie clustert. We willen bovendien ook weten hoe partners in andere landen dit aanpakken.
Empowerment van kinderen, jongeren en ouders in een inclusief school-, zorg- en personeelsbeleid
In het onderzoeksproject ‘Elke stem doet ertoe’ bleek dat niet alle kinderen zich momenteel goed gehoord voelen op school, ook al hebben zij een duidelijke stem over goed onderwijs. Partnerorganisaties uit onderwijs en welzijn vragen ons hoe we krachten kunnen bundelen om de leerlingenparticipatie voor alle jongeren te verbeteren, ongeacht hun achtergrond. Naast de jongeren voelen ook ouders zich niet altijd erkend.
Vanuit het inschrijvingsrecht en het recht op redelijke aanpassingen gaan we samen met leerlingen en ouders op zoek hoe ze met de school kunnen bespreken wat ze nodig hebben om zich goed te voelen op school en wie er het leerproces best kan ondersteunen.
Bekijk al onze onderzoeksprojecten
Ben je nieuwsgierig naar al onze onderzoeksprojecten?
Werk met ons samen
Wij zetten in op diverse samenwerkingsvormen met ons werkveld voor onderzoek en innovatie. Variërend in intensiteit, financieringsstroom, looptijd en finaliteit: contractonderzoek, samenwerkingsverbanden in cofinanciering of met externe projectfinanciering, samenwerking via deelname aan ontwerpsessies, adviescommissies, ...
1) Onderzoekspartner
Interesse om mee te stappen in een groot project? Wij zijn lead of partner in tal van subsidieprojecten, regionaal tot internationaal. Heb je eerder een concrete vraag? Dan is onderzoek in opdracht en op maat uiteraard ook mogelijk.
3) Adviseur en dienstverlening
Wij begeleiden werkveldpartners naar de opstap van een onderzoeksproject door hun noden scherp te stellen, onderzoek uit te voeren, een eerstelijnsadvies op te maken en hun in contact brengen met ons netwerk van innovatiepartners.
2) Onderwijsinnovator
Onze innovatieve producten, methodieken, services etc. dragen bij tot vernieuwende onderwijsvormen en de uitbouw van een innovatief en toekomstgericht aanbod levenslang leren via onze Artevelde Academy. Ook studenten participeren in ons onderzoek via bachelorproeven of andere projecten.
4) Wetenschapscommunicatie
We brengen onderzoek en wetenschap ook bij het brede publiek. Met de vele activiteiten wetenschapscommunicatie bereiken we jong en oud, en laten we hen via de vele workshops proeven van wetenschap en techniek.
Blikopener
Ben je een ondernemer van een kmo of socialprofitorganisatie? Dankzij Blikopener van het Vlaams Agentschap Ondernemen en Innoveren (VLAIO) kunnen wij je vrijblijvend ondersteunen bij je zoektocht naar oplossingen voor praktijkgerichte problemen of vraagstellingen. Wij stellen onze praktijkgericht onderzoeksresultaten en experten ter beschikking aan jou.
Maak kennis met onze labs
Ons lab ondersteunt professionals met simulatietrainingen en het maken en testen van een prototype.
Vraag onderzoek op maat aan
We helpen je met het formuleren van je concrete onderzoeksvraag en de gewenste aanpak.
Over het expertisedomein Onderwijs
De missie van het expertisedomein Onderwijs is het creëren van innovatieve, geïntegreerde en verbindende leerplekken waarbinnen iedereen kan excelleren in zijn/haar talenten aansluitend op de competenties voor de 21ste eeuw.
Volg het expertisedomein Onderwijs
Vragen over dit onderzoeksthema?