AcustiCare 2.0 Soundscapes in de zorg voor personen met dementie

Het centrale thema van het AcustiCare project is de rol van geluid bij personen met dementie. Dit thema is in ruime facetten bestudeerd in de context van woonzorgcentra, met focus op akoestiek en soundscapes.

Onderzoeksthema: Mensgerichte technologie; Active & healthy ageing

Interessegebied: Gezondheid en Zorg

Looptijd: 30/09/2016 - 30/09/2021

Financieringsvorm: Andere

Het AcustiCare project richt zich op mensen met dementie in woonzorgcentra die gedrags- en psychologische stoornissen ervaren (gedrags- en psychologische symptomen van dementie of BPSD). Deze stoornissen hebben een grote impact op de levenskwaliteit van de bewoners en hun omgeving, en op het werk van gezondheidswerkers.

Er zijn steeds meer personen met dementie, waarvan een klein aandeel in een woonzorgcentra woont. Dementie gaat gepaard met cognitieve en functionele achteruitgang, maar tijdens het verloop van de ziekte vertoont ruim 80% van hen gedrags- en psychologische problemen. Meestal worden die toegeschreven aan de ziekte zelf, maar ook de omgeving kan een bepalende rol spelen in het ontstaan, behouden of verergeren ervan.

In dit onderzoek werd de invloed van geluid op deze gedrags- en psychologische problemen nagegaan, vervolgens werden akoestische verbeteringen aangebracht in de woonzorgcentra om ten slotte te kijken of ‘soundscapes’ (geluidslandschappen) een effect hadden op de gedrags- en psychologische problemen. Deze soundscapes kwamen via co-creatie met bewoners, familie en medewerkers tot stand en werden geëvalueerd in vijf living labs. Vijf woonzorgcentra toonden zich namelijk bereid om testomgeving te zijn. Naast de woonzorgcentra, bestaat de gebruikersgroep ook nog uit 13 bedrijven.

We bekeken ook of de akoestische verbeteringen een invloed hadden op de medewerkers, vanuit de idee dat gelukkigere (minder stressvolle) medewerkers een positief effect hebben op de bewoners.

We zochten dus manieren om de zorg voor ouderen met dementie en gedrags- en psychologische problemen te ondersteunen en zijn daar in geslaagd. De akoestische verbeteringen hebben hun effect niet gemist en de soundscapes kunnen, mits aangeboden op maat van de bewoner, ingezet worden voor het beoogde resultaat.

Acusti2Care 2.0

Nadat AcustiCare enthousiast onthaald werd in de deelnemende woonzorgcentra werd er een vervolgproject uitgeschreven. In AcustiCare 2.0 focussen we op het individualiseren van soundscapes voor bewoners met dementie in woonzorgcentra. We willen hierbij een operationeel én dynamisch systeem ontwikkelen dat soundscapes aanbiedt ter ondersteuning van de zorg.

Net als in het voorgaande project werden ook hier de eindgebruikers nauw betrokken in de ontwikkeling van AcustiCare.

In een eerste deel van het onderzoek werd een marktstudie uitgevoerd bij bedside-zorgverleners in woonzorgcentra. In 21 interviews werd bevraagd hoe men momenteel omgaat met gedragsproblemen in het WZC, welke aandacht er momenteel uitgaat naar de geluidsomgeving in het WZC, welke openheid er is ten opzichte van het gebruik van ‘soundscapes’ in het WZC, hoe deze vorm moeten krijgen, wat deze moeten kunnen en wat zeker niet mogelijk moet zijn. Hierbij werd zowel ingegaan op het gebruik als op de hard-en software. Aansluitend aan deze marktstudie werd ook de willingness to pay bevraagd via een online enquête die uitgestuurd werd naar alle WZC in Vlaanderen.

Met de kennis vergaard in dit eerste deel werd er verder ontwikkeld. In een tweede deel van het onderzoek werd het ontwikkelde prototype gestest in zes livinglabs verspreid over Vlaanderen. Het systeem werd dus geplaatst en getest in WZC bij bewoners met dementie.De deelnemende living labs waren WZC Uilenspiegel (Genk), WZC Kapelleveld (Ternat), WZC Hof de Beuken (Ekeren), WZC De Vliedberg (Brugge), WZC Sint-Mathildis (Boechout) en WZC Onderdale (Ursel). Op dit moment, juli 2021, zijn alle living labs afgerond en worden alle data geanalyseerd. We zijn blij te mogen melden dat de eerste resultaten positief zijn en kijken uit naar het presenteren van onze defintieve resultaten.