Envole-toi: een starttoets voor Frans

Dat de beginsituatie voor Frans in het secundair onderwijs sterk verschilt van leerling tot leerling is al lang geen geheim meer. Er zijn voor het Vlaamse basisonderwijs dan wel eindtermen Frans voor de vijf taalvaardigheden luisteren, lezen, spreken, mondelinge interactie en schrijven geformuleerd, maar peilingsonderzoek toont aan dat deze eindtermen door een groot deel van de leerlingen niet behaald wordt en dat er hierbij grote verschillen zijn tussen de leerlingen.

Deze verschillen in voorkennis over het Frans maken de noden van de leerlingen erg verschillend. Om adequaat te kunnen inspelen op deze noden en aldus doelgericht te kunnen differentiëren en remediëren, is het in kaart brengen van het niveau van de Franse taalvaardigheid bij elke leerling noodzakelijk. Deze noodzaak werd met de start van de modernisering van het secundair onderwijs nog eens versterkt. Scholen kunnen sinds september 2019 immers vijf lesuren in het keuzegedeelte van de eerste graad A-stroom zelf invullen, onder meer om leerlingen te helpen waar ze het moeilijk mee hebben of waarin ze uitgedaagd willen worden, zoals remediëring voor Frans of uitdaging voor de taal via creatieve ateliers. Het spreekt voor zich dat leerkrachten en schoolleiders hiervoor eerst een goed zicht moeten hebben op de beginsituatie en de vorderingen van hun leerlingen voor de Franse taalvaardigheid. Hiertoe is een objectieve meting van deze Franse taalvaardigheid bij elke leerling nodig.

Ook in functie van Content and Language Integrated Learning (CLIL), waarbij zaakvakken zoals aardrijkskunde en geschiedenis in een moderne vreemde taal, zoals Frans, worden aangebracht, kan het in kaart brengen van deze taalvaardigheden een zeer positief gegeven zijn. Met behulp van de objectieve meetgegevens kunnen leerkrachten hun CLIL-lessen immers beter afstemmen op de noden van de leerlingen, om op die manier meer vooruitgang te boeken in zowel de Franse taal als in het zaakvak.

In dit onderzoeksproject werd daarom een gevalideerde starttoets Frans ontwikkeld, die de taalvaardigheden spreken, schrijven, lezen en luisteren, afgestemd op de eindtermen Frans voor de eerste graad A-stroom van het Vlaamse secundair onderwijs, meet bij leerlingen bij de start van het secundair onderwijs. Hiervoor werd gebruik gemaakt van de expertise opgebouwd in het PWO-project 'A flying start: een instaptoets voor Engels'.